„MANIA. HISTORIA PRACOWNICY FABRYKI PAPIEROSÓW”
MANIA. DIE GESCHICHTE EINER ZIGARETTENARBEITERIN
Reżyseria: Eugen Illes
Scenariusz: Hans Brenner
Zdjęcia: Eugen Illes
Scenografia: Paul Leni
Produkcja: Projektions-AG Union, Niemcy, 1918
Premiera w Berlinie: 8.11.1918
Obsada aktorska: Pola Negri (Mania Walkowska, pracownica fabryki papierosów), Werner Hollmann (Morelli, mecenas sztuki), Arthur Schroder (Hans van den Hof, kompozytor), Ernst Wendt (Heinz Alex, malarz)
Czas projekcji: 85 min
Opis filmu
Poruszająca historia wielkiej miłości Mani Walkowskiej – pracownicy fabryki papierosów –
do utalentowanego kompozytora Hansa. Mania zostaje wybrana na modelkę na plakat reklamowy nowej marki papierosów. U Alexa, malarza, który ma być autorem plakatu, poznaje młodego kompozytora Hansa van den Hofa. Zakochuje się w nim z wzajemnością. Tymczasem Morelli, bogaty i wpływowy mecenas sztuki, zaintrygowany urodą modelki z plakatu, urządza wielki bal, na który zaprasza Manię. W trakcie zabawy usilnie zabiega o jej względy, jednak bezskutecznie. Mania inspiruje Hansa do napisania opery, która ma być wystawiona w berlińskiej operze. Zazdrosny Morelli, jeden z akcjonariuszy Opery Narodowej, używa swoich wpływów w skutek czego dzieło Hansa, zatytułowane Mania, zostaje odrzucone. Dziewczyna próbuje przekonać Morellego,
by pomógł Hansowi. Morelli zgadza się, ale pod warunkiem, że do czasu premiery Mania zamieszka z nim i zostanie jego kochanką. Dyrektor opery Dreyer zgadza się na wystawienie opery Hansa. Kompozytor zmienia tytuł swojego dzieła na Tarantella. Na premierze miejsca w loży honorowej zajmują Mania i Morelli. W przerwie Mania spotyka się z Hansem i próbuje wyjaśnić mu, że nadal go kocha, a z Morellim związała się tylko po to, by Hans mógł wystawić swoją operę. Kompozytor nie chce jej słuchać. Zrozpaczona Mania zamyka w garderobie tancerkę, przebiera się za nią i zajmuje jej miejsce na scenie…
„Mania. Historia pracownicy fabryki papierosów”, to jeden z pierwszych zagranicznych filmów w bogatym dorobku polskiej artystki Poli Negri. Późniejsza wielka gwiazda kina zagrała w nim jako dwudziestokilkuletnia dziewczyna, przed którą dopiero otwierały się drzwi do światowej kariery. Jednak już wtedy oczarowała swoją oryginalną urodą, pięknymi oczami, zwinnością ciała, bogatą mimiką oraz nietuzinkową osobowością.
„Mania” powstała w efekcie międzynarodowej współpracy w okresie, gdy kino nieme przekraczało bariery narodowe oraz językowe. Walory artystyczne filmu to: wartka dramaturgia, interesujące kreacje aktorskie, ciekawe zabiegi operatorskie oraz wyszukana scenografia według projektu Paula Leni, znanego reżysera filmów ekspresjonistycznych.
Film przez wiele lat był uznawany za bezpowrotnie zaginiony. W 2006 roku Filmoteka Narodowa odkupiła kopię filmu od czeskiego kolekcjonera, a następnie poddała ją kompleksowej rekonstrukcji w ramach projektu „Konserwacja i digitalizacja przedwojennych filmów fabularnych w Filmotece Narodowej w Warszawie” współfinansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego
w ramach XI Priorytetu „Kultura i dziedzictwo kulturowe” Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko. Dzięki staraniom Filmoteki Narodowej „Mania” w pewnym sensie została przywrócona do życia.
Prasa o filmie:
W kinie Kammerlichtspiele wielki sukces odniósł dramat Mania (seria z Polą Negri), film, który i w szczegółach, i jako całość zdradza smak i umiejętności wszystkich uczestniczących w jego produkcji. Historia robotnicy z fabryki papierosów, tak jak się toczy aż do najbardziej dramatycznych scen, równie dobrze mogłaby się wydarzyć
w prawdziwym życiu (…)
Der Film, nr 45, 19.11.1918 r.
O reżyserze:
Eugen Illés [wł. Jenö Illés] (ur. 28 stycznia 1877 w Debreczynie na Węgrzech,
zm. 17 października 1951 w Budapeszcie). Był operatorem, reżyserem i pisarzem. Studiował nauki ścisłe, muzykę oraz filozofię klasyczną. W 1905 roku wyjechał do Niemiec. Na początku pracował jako dziennikarz pisma Berliner Tageblatt, później związał się z kinematografią i w 1911 roku został dyrektorem berlińskiego oddziału Pathé.
W 1912 roku nawiązał współpracę z firmą producencką Duskes GmH w Berlinie, gdzie pracował jako operator i reżyser. Wyreżyserował dwa filmy z udziałem Poli Negri: „Manię” oraz „Der Gelbe Schein” („Żółty paszport”, 1918). Jego dorobek to blisko trzydzieści filmów z okresu kina niemego. W 1927 roku wrócił na stałe na Węgry.
Cyfrowa rekonstrukcja filmu:
Film „Mania. Historia pracownicy fabryki papierosów” został zrekonstruowany w 2011 roku w ramach projektu „Konserwacja i digitalizacja przedwojennych filmów fabularnych w Filmotece Narodowej w Warszawie”, którego celem jest zabezpieczenie wieczyste najcenniejszych polskich archiwaliów filmowych okresu przedwojennego. MANIA jest pierwszym z trzech filmów poddanym pełnej rekonstrukcji w technologii 4K.
Więcej informacji nt. projektu: www.nitrofilm.pl