Dariusz Jabłoński – Laureat POLITKI 2021 – polski reżyser filmów fabularnych i dokumentalnych, producent, scenarzysta, społecznik.
Założyciel i szef studia Apple Film Production. Prezydent Polskiej Akademii Filmowej, pomysłodawca i organizator Polskiej Nagrody Filmowej „Orły”, założyciel Niezależnej Fundacji Filmowej w celu promocji polskich filmów i ich twórców w kraju i za granicą, członek Europejskiej Akademii Filmowej, prezes Stowarzyszenia Niezależnych Producentów, prezes Krajowej Izby Producentów Audiowizualnych, przewodniczący Stowarzyszenia „Filmowi Reżyserzy i Producenci Polscy”, wiceprezes Europejskiego Klubu Producentów… oraz wielbiciel Kikoła i okolic.
Urodził się w Warszawie, ale … bardzo dobrze zna Kikół i okolice, ponieważ spędzał tu wakacje u swoich dziadków. Tutaj dorastał człowiek wielu talentów, profesji i społecznikowskiej pasji realizowanej w kraju i na świecie. A zaczęło się od fotografii wykonywanych na wakacjach u dziadków aparatem otrzymanym pod choinkę. Zafascynowała go wówczas magia pojawiania się obrazów po zanurzeniu kliszy w cieczy przy czerwonej żarówce. Fascynacja ta przerodziła się w pasję filmową, którą rozwijał w amatorskim klubie w Pałacu Kultury i Nauki w Warszawie. Tam realizował swoje pierwsze młodzieńcze filmy. Wkrótce pasja stała się zawodem. Ukończył reżyserię w Państwowej Wyższej Szkole Filmowej, Telewizyjnej i Teatralnej w Łodzi. W trakcie studiów zrealizował wiele etiud oraz pierwszy niezależny film dokumentalny – „Wizyta starszej pani” (1986). Młodego studenta reżyserii, jako swojego asystenta, zaprosił do współpracy Krzysztof Kieślowski przy filmach: „Krótki film o zabijaniu”(1987) i „Krótki film o miłości” (1988) oraz jako II reżysera w niezwykłym cyklu telewizyjnym „Dekalog”. Był I asystentem reżysera w filmach Filipa Bajona: „Magnat” i „Biała wizytówka”.
Dla utalentowanego człowieka było to jednak za mało i został producentem. Pochodzi z rodziny, która od pokoleń jest rodziną przedsiębiorców. W 1990 roku założył jedną z pierwszych niezależnych firm producenckich w Polsce – Apple Film Production i kieruje nią do dziś. To po jego słowie „Start” rusza machina filmowa i odtąd musi mieć nerwy ze stali. Wyprodukował kilkadziesiąt filmów fabularnych, dokumentalnych, seriali i teatrów telewizji w różnych językach. Powstały we współpracy z polskimi i zagranicznymi stacjami telewizyjnymi: TVP, Canal+, HBO, ARTE oraz w koprodukcji z niezależnymi producentami z Czech, Słowacji, Węgier, Niemiec, Francji, Szwecji, Izraela, Wielkiej Brytanii. Zdobyły one w sumie ponad dwieście nagród na festiwalach zagranicznych i krajowych.
Ważnym filmem na początku drogi producenta były „Ogrody Tadeusza Reichsteina” (1994) w reżyserii Krzysztofa Krauze. Pierwszym wielkim, krajowym i międzynarodowym, indywidualnym sukcesem reżyserskim oraz producenckim był film dokumentalny „Fotoamator” z roku 1998, w koprodukcji polsko-francusko-niemieckiej, który przedstawia historię żydowskiego getta w Łodzi. Bohaterem filmu jest lekarz z getta, który mimo strasznych rzeczy, jakich doświadczał, miał zawsze rozpoznanie dobra i zła. Po niezwykle wzruszającej premierze odprowadzając rodziców do samochodu powiedział mamie na ucho: „Wiesz, ja teraz wiem, po co się urodziłem”. Dariusza Jabłońskiego interesują filmy, które opowiadają o czymś ważnym, o ważnej historii i o ważnej sprawie, które dają do myślenia. Za wyjątkową wartość dokumentalną, „Fotoamatora” uhonorowano na wielu festiwalach filmowych. Dokument otrzymał PrixEurope w kategorii filmów dokumentalnych na festiwalu w Berlinie; Grand Prix na Międzynarodowym Festiwalu Filmów Dokumentalnych w Amsterdamie; Nagrodę Federacji Międzynarodowych Klubów Filmowych (FICC) na Międzynarodowym Festiwalu Filmów Krótkometrażowych w Krakowie; Nagrodę Prezydenta Miasta Łodzi na Festiwalu Mediów „Człowiek w zagrożeniu” w Łodzi; Nagrodę Główną Telewizyjną Rządu Bawarii; Grand Prix na Międzynarodowym Festiwalu Programów Audiowizualnych w Biarritz; Nagrodę jury prasowego na Festiwalu Filmów Państw Bałtyckich na Bornholmie w Danii; wyróżnienie na Międzynarodowym Festiwalu Filmów w Pessac we Francji; Adolf Grimme Prize – jedną z najbardziej prestiżowych nagród telewizyjnych w Niemczech za scenariusz i reżyserię; Nagrodę za najlepszy film dokumentalny na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Banff w Kanadzie oraz na Festiwalu Filmów Dokumentalnych Double Take w USA.
Wyjątkowym filmem w karierze reżyserskiej Laureata był film fabularny „Wino truskawkowe” (2008) produkcji polsko-słowackiej, który wyróżnia się unikatowym, magicznym, ale swojskim klimatem. Uwagę zwracają tutaj pogłębione psychologicznie portrety zwykłych ludzi, połączone z subtelnym poczuciem humoru oraz kontemplacja piękna przyrody. Film otrzymał Nagrodę Dziennikarzy na Ogólnopolskim Festiwalu Sztuki Filmowej „Prowincjonalia” we Wrześni oraz Nagrodę Jury Młodzieżowego na Koszalińskim Festiwalu Debiutów Filmowych „Młodzi i Film”. Łącznie film otrzymał 5 nagród i 10 nominacji.
Dariusz Jabłoński zrealizował niezwykle ważny dokument: „Gry Wojenne” (2008) o pułkowniku Ryszardzie Kuklińskim, wyprodukowany przez Apple Film Production. Jego premiera odbyła się w siedzibie CIA w USA. Jako pierwszy w historii polski film dokumentalny, otworzył najważniejszy i największy na świecie międzynarodowy festiwal filmów dokumentalnych w Amsterdamie.
Lista filmów wyprodukowanych przez firmę producencką Dariusza Jabłońskiego i ich sukcesów jest bardzo długa. Są na niej m. in. :
– „Gry uliczne” (1996) – Nagroda Specjalna Jury na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni, Grand Prix i Nagroda Publiczności w Tarnowie;
– „Zabić Sekala” (1998), koprodukcja polsko-francusko-czesko-słowacka, 17 nagród i 11 nominacji – m. in. 3 Orły, w tym dla najlepszego producenta, 10 Czeskich Lwów, nagroda jury ekumenicznego na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Karlovych Varach, oficjalny kandydat Czech do Oscara w kategorii najlepszy film nieanglojęzyczny;
– „Patrzę na ciebie Marysiu” (2000) – 3 nagrody, nagroda specjalna i wyróżnienie jury ekumenicznego na festiwalu w Mannheim, Nagrody na FPFF w Gdyni;
– „Taniec trzcin” (2000), produkcja polsko-niemiecka – Nagroda w kategorii „Społeczeństwo” na festiwalu w Hamburgu;
– „Przedwiośnie” (2001) – Nagroda Stowarzyszenia „Kina Polskie” Diamentowy Bilet 1.700.000 widzów, łącznie 4 nagrody;
– „Solidarność, Solidarność” (2005) – Nagroda na Międzynarodowym Festiwalu Filmów Niezależnych w Houston w USA;
– „Dwa ognie” (2010), koprodukcja polsko-szwedzka – Nagroda Publiczności na Europejskim Festiwalu Filmowym w Ploeszti, Nagroda Jury Ekumenicznego w Lubece, Nagroda Jury Młodzieżowego na Koszalińskim Festiwalu „Młodzi i Film”;
– „Moja Australia” (2011), produkcja polsko-izraelska – Nagroda DIALOG na Festiwalu Młodego Kina Wschodnioeuropejskiego w Cottbus, Srebrny Feniks na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym „Żydowskie Motywy” w Warszawie;
– „Pokłosie” (2012), koprodukcja polsko-holendersko-rosyjsko-słowacka, 5 nagród i 8 nominacji – Nagroda Prezesa Yad Vashem na festiwalu w Jerozolimie, Nagroda Dziennikarzy i Wyróżnienie Jury na FPFF w Gdyni, Orzeł Jana Karskiego.
– Animowany dokument laureata EMMY, Sławomira Grunberga -„Karski i władcy ludzkości” (2015), produkcja polsko-amerykańska – Rosyjska Narodowa Nagroda dla Filmów Dokumentalnych i Telewizyjnych Ławr w kategorii: Film popularnonaukowy i edukacyjny.
Bardzo owocna była też współpraca z Aleksiejem Germanem (juniorem) – rosyjskim reżyserem młodego pokolenia. Rosyjsko-ukraińsko-polski film „Pod elektrycznymi chmurami” został nagrodzony Srebrnym Niedźwiedziem na Berlinale 2015, a kolejna koprodukcja polsko-rosyjsko-serbska „Dowłatow” również otrzymała Srebrnego Niedźwiedzia na Berlinale 2018.
Dariusz Jabłoński współpracował z całą plejadą znakomitych twórców filmu z Polski i świata: reżyserami, aktorami, scenarzystami, operatorami, autorami muzyki. Do tego grona należy Oleg Sencow – ukraiński reżyser, pisarz, aktywista społeczny, który w latach 2015-2019 był więźniem politycznym w Rosji. O jego uwolnienie apelowało wiele osób i organizacji m. in. Europejska Akademia Filmowa, Amnesty International, a przede wszystkim Polska Akademia Filmowa z Dariuszem Jabłońskim na czele. Działania te przyniosły pozytywny skutek. Oleg Sencow został uwolniony i wyreżyserował dwa filmy przy udziale Apple Film Production. Kilka dni temu, 10 września 2021 roku, na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Wenecji odbyła się światowa premiera filmu „Nosorożec”, który został zrealizowany w koprodukcji ukraińsko-polsko-niemieckiej ze wsparciem Funduszu Rady Europy.
Apple Film Production jest również producentem wysokiej jakości seriali telewizyjnych – należą do nich produkcje krajowe np. „Glina” w reżyserii Władysława Pasikowskiego, jak i koprodukcje międzynarodowe, takie jak „Dzwony wojny” wyprodukowane dla BBC i TVP, czy „Szpiedzy w Warszawie”, również zrealizowane w brytyjsko-polskiej koprodukcji. Serial był emitowany w BBC, TVP, Arte, BBC America. Oba zostały sprzedane do ponad 100 krajów na świecie. W roku 2019 Dariusz Jabłoński stanął za kamerą i wyreżyserował serial „Zasada przyjemności”. Jego pomysłodawcą oraz producentem wiodącym był Apple Film Production i powstał w koprodukcji polsko-czesko-ukraińskiej. Serial otrzymał Platinium REMI Award w kategorii mini-serialu telewizyjnego podczas Międzynarodowego Festiwalu Filmowego WorldFest w Houston 2020. Pokazano go już w Polsce, Czechach, na Ukrainie, został zakupiony przez niemiecko-francuską stację ARTE i zaprezentowany na rynku międzynarodowym przez Beta Film – światowego potentata dystrybucyjnego praw licencji telewizyjnych dla odbiorców w ponad 165 krajach. Ten serial to nie tylko piękne zdjęcia i sceny akcji. To także bardzo poważnie potraktowany temat pozycji kobiet w męskim świecie. Ten kontekst socjologiczny był dla twórców niezwykle ważny.
Panie Dariuszu, wiemy, że jedną z najważniejszych Pana zasad życiowych jest być maksymalnie sprawiedliwym, ale w schowanym za okularami wzroku widzimy wielkie serce dla świata filmu. To serce pokochało też ziemię rodzinną swoich dziadków, rodziców i Poli Negri – jedynej Polki, pierwszej europejskiej aktorki, która zrobiła karierę w Hollywood. Z naszą gwiazdą łączy Pana wiele talentów i pasji: miłość do sztuki filmowej, do wyzwań, muzyki, tańca i … wielka kariera.
Po wielu latach podróży filmowych po kraju i świecie, historia zatoczyła koło. Wraca Pan tutaj, gdzie ta podróż się zaczęła, gdzie zaczęła się młodzieńcza fascynacja magią obrazów. Wraca Pan jako światowej sławy filmowiec. Wielki to dla nas honor i zaszczyt gościć Pana u nas, … a właściwie u siebie. Witamy Pana w naszym wspólnym, lipnowskim domu. Wręczał Pan nagrody całej plejadzie twórców filmowych z Romanem Polańskim na czele. Dziś nadszedł czas, aby docenić Pana liczne talenty i nagrodzić za piękne dokonania. My dzisiaj, z głębi naszych serc dziękujemy za myśl, obraz i przesłanie. Za promocję polskiej sztuki filmowej poza granicami naszego kraju i historię Europy środkowo-wschodniej opowiedzianą światu. Prosimy przyjąć Politkę, statuetkę Lipnowskiego Towarzystwa Kulturalnego im. Poli Negri.